Park Etnograficzny Krakowiaków Zachodnich w Wygiełzowie

Skansen

Godziny otwarcia W sezonie letnim: 1.03– 31.10 od 9.00 do 18.00 sezonie jesienym: 1.09– 31.10 od 9.00 do 17.00 W sezonie zimowym: 1.11 – 28/29.02 od 9.00 do 15.00 Ceny biletów Bilet normalny – 18 zł Bilet ulgowy – 10 zł Bilet rodzinny (rodzice z dziećmi w wieku szkolnym) – 45 zł Mieszkańcy gminy Babice: bilet ulgowy

Dwór

Godziny otwarcia W sezonie letnim: 1.03 – 31.10 od 9:00 do 15:00 SB-ND od 10:00 do 18:00 W sezonie zimowym: 1.11 – 28/29.02 od 9.00 do 15.00 SB-ND od 10:00 do 15:00

W roku 1965 z inicjatywy Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Krakowie dr Hanny Pieńkowskiej powstał projekt sieci parków etnograficznych województwa krakowskiego. Przewidywał on organizację wojewódzkiego parku etnograficznego w trzech oddziałach: w Nowym Sączu, Tarnowie i na Podhalu, a także siedem skansenów regionalnych m.in. w Wygiełzowie. W tym okresie zbliżały się do końca prace konserwatorskie w ruinach zamku lipowieckiego. Zaistniały więc warunki sprzyjające utworzeniu w sąsiedztwie Lipowca muzeum na wolnym powietrzu. Budowę skansenu rozpoczęto w 1968 r. Zostały pozyskane i przeniesione na teren nowego skansenu dwa obiekty: dom miejski z Chrzanowa z 1804 r. oraz spichlerz z Kościelca z 1798 r. Po kilkunastomiesięcznym okresie badań terenowych trafiły tu kolejne obiekty, w tym okazała chałupa sołtysia z Przegini Duchownej z 1862 r., z wyjątkowo bogatym, oryginalnym wyposażeniem wnętrza. W kolejnych latach pozyskiwano dalsze obiekty architektury drewnianej: chałupy, stodoły, spichlerze, chlewik, kuźnię i olejarnię, a także zabytkowy kościół z Ryczowa z początku XVII wieku. Oficjalne otwarcie i udostępnienie do zwiedzania pierwszych obiektów nastąpiło w październiku 1973 r. Aktualna ekspozycja obejmuje 27 zabytkowych obiektów drewnianych wzbogaconych o małą architekturę (kapliczki, studnie, pasieki), które zostały rozmieszczone w sektorach małomiasteczkowym i wiejskim. Nadwiślański Park Etnograficzny prezentuje kulturę Krakowiaków Zachodnich.

chata z Płazy
widok na skansen

Krakowiacy Zachodni to grupa etniczna zamieszkująca tereny na zachód od Krakowa po obu stronach Wisły. Oskar Kolberg podzielił tę grupę na: Krakowiaków właściwych (zamieszkujących tereny po Pieskową Skałę, Krzeszowice i Alwernię), Górniaków lub Górników (mieszkających dalej na zachód, po rzekę Przemszę) i Podgórzan, związanych z prawym brzegiem Wisły aż po Myślenice, Wadowice  i Kęty. Elementami wyróżniającymi Krakowiaków Zachodnich od innych grup etnicznych były między innymi ubiór i budownictwo. W ubiorze męskim Krakowiaków Zachodnich typowa była biała, zapinana na haftki sukmana „chrzanówka” i granatowe lub prążkowane spodnie, do tego buty czarne z cholewami. Nakrycie głowy stanowiła czerwona rogatywka z pawim piórem albo wysoki czarny kapelusz. Najważniejszym elementem stroju kobiecego był gorset początkowo czarny albo granatowy, sukienny, gładki, później zdobiony haftem, koralikami lub cekinami. Charakterystyczne były również barwne spódnice i białe haftowane bądź wzorzyste barwne chusty czepcowe.

Podstawowymi cechami budownictwa wiejskiego w tym regionie były: konstrukcje zrębowe, ściany z zewnątrz myte, szpary uszczelnione mchem lub słomą oraz bielone wapnem lub w odcieniu niebieskim, dach czterospadowy kryty strzechą. We wnętrzu przeważał układ półtoratraktowy. Stodoły sytuowano w pobliżu chałupy, natomiast pomieszczenia dla zwierząt pod jednym dachem z domem mieszkalnym.

Wystawy stałe

Spichlerz plebański z Tenczynka (pow. krakowski) z 1726 roku.

18 kwi 2017

Budynek z jednoprzestrzennym wnętrzem, o zrębowej konstrukcji ścian, na wysokiej kamiennej podmurówc...

Więcej...

Stodoła plebańska z Regulic (pow. chrzanowski) z końca XVIII wieku.

18 kwi 2017

Zbudowana została na planie ośmioboku, konstrukcji zrębowej, na wysokiej kamiennej podmurówce, przyk...

Więcej...

Chałupa półkurna z Rozkochowa (pow.chrzanowski) z 1813 r.

18 kwi 2017

Przykład zagrody jednobudynkowej, łączącej pod wspólnym dachem część mieszkalną, a więc sień, izbę, ...

Więcej...

Chałupa biedniacka z Płazy (pow. chrzanowski) z końca XIX wieku.

18 kwi 2017

Budynek o konstrukcji ścian zrębowej, bielonych wapnem, z czterospadowym dachem krytym słomą. W środ...

Więcej...

Chlewik dla świń z Kaszowa (pow. krakowski) z II połowy XIX wieku.

18 kwi 2017

Budynek o zrębowej konstrukcji ścian z okrąglaków osadzonych na kamiennych „Peckach”. Dach kryty sło...

Więcej...

Stodoła ośmioboczna z Kaszowa (pow. krakowski) z połowy XIX wieku

18 kwi 2017

Budowla o charakterystycznej, wysokiej sylwetce dachu, przycupniętej nisko nad ziemią słomianej strz...

Więcej...

Chałupa z Przeciszowa/pow. oświęcimski/ z 1837 r.

18 kwi 2017

Chałupa ufundowana przez rodzinę Kasperków o konstrukcji zrębowej, w węgłach łączony na nakładkę, os...

Więcej...

Stodoła ośmioboczna z Przeciszowa (pow. oświęcimski) z II połowy XIX wieku.

18 kwi 2017

Obiekt zrębowy z okrąglaków wiązanych „ na obłap”. Dach konstrukcji krokwiowo – jętkowej, kryty słom...

Więcej...

Chałupa z Podolsza (pow. wadowicki) z 1862 r.

18 kwi 2017

Budynek o konstrukcji zrębowej, wiązany w węgłach na nakładkę z przyciętymi ostatkami. Zrąb osadzony...

Więcej...

Kuźnia z Liszek (pow. krakowski) z II połowy XIX wieku.

17 kwi 2017

Budynek z półokrąglaków wiązanych w węgłach „ na obłap”. Dach kryty dranicami, dwuspadowy z frontu n...

Więcej...

Olejarnia z Dąbrowy Szlacheckiej (pow. krakowski) z II połowy XIX wieku.

17 kwi 2017

Budynek z drugiej połowy XIX w. przebudowany w1902 r., używany do 1945 r. Konstrukcja zrębowa z póło...

Więcej...

Spichlerz z Giebułtowa (pow. krakowski) z połowy XIX wieku.

17 kwi 2017

Budynek należał do folwarku zakonu sióstr Wizytek. Ściany o konstrukcji zrębowej z bali przyciosanyc...

Więcej...

Chałupa z Przegini Duchownej (pow. krakowski) z 1862 r.

17 kwi 2017

Okazała dwutraktowa wiejska chałupa zbudowana z bali modrzewiowych o konstrukcji zrębowej, ufundowan...

Więcej...

Spichlerz dworski z Kościelca (gmina Chrzanów) z 1798 r.

17 kwi 2017

Budynek należał do zabudowań folwarcznych, w majątku Adama hrabiego Starzeńskiego. Ściany z bali o k...

Więcej...

Studnia publiczna z Aleksandrowic (pow.krakowski) z II połowy XIX wieku.

17 kwi 2017

Studnia zadaszona dwuspadowym dachem gontowym, cembrowana kamieniem, w części naziemnej obudowana dr...

Więcej...

Karczma z Minogi (pow. olkuski) z II połowy XIX wieku.

17 kwi 2017

Budynek o konstrukcji zrębowej z bali uszczelnionych warkoczami z drewnianych wiórów. W elewacji fro...

Więcej...

Dom małomiasteczkowy, podcieniowy z Alwerni (pow. chrzanowski) z 1825 r.

17 kwi 2017

Budynek charakterystyczny dla zabudowy rynkowej. Ufundowany przez Jana i Barbarę Bigajskich, zbudowa...

Więcej...

Dom małomiasteczkowy z Chrzanowa z 1804 r.

17 kwi 2017

Budynek o konstrukcji zrębowej, charakterystyczny dla zabudowy podmiejskiej. Wzniesiony został z fun...

Więcej...

Ustawienia